14 Νοεμβρίου σήμερα, και στο ημερολόγιο θα βρεις σημειωμένες τις λέξεις «Σακχαρώδης Διαβήτης».
Είναι δύο λέξεις που λογικά δεν θα σε τρομάξουν. Θα σε ανησυχήσουν, αλλά δεν θα σε τρομάξουν κυρίως γιατί δεν σου είναι άγνωστες. Τις ακούς από όταν είσαι μικρός, και όσο μεγαλώνεις τις βλέπεις να σε πλησιάζουν όλο και περισσότερο από συγγενείς και φίλους. Είμαστε εξοικειωμένοι στο άκουσμα τους –τώρα, το αν αυτό μας παρακινεί στο να συμμετέχουμε σε προληπτικές δραστηριότητες είναι άλλη συζήτηση- όμως για αυτό θα αφιερώσω μόνο λίγες γραμμές σε δεδομένα και αριθμούς, αυτούς που μπορούν ίσως ακόμα να μας τραβήξουν την προσοχή.
Έχουν περάσει 101 χρόνια, 9 μήνες και 21 μέρες από όταν ο Λέοναρντ Τόμσον έλαβε την πρώτη επιτυχημένη ένεση ινσουλίνης. Ήταν Νοέμβριος του 1922. Ναι, του 1922. Και για έναν ολόκληρο αιώνα μετά οι εξελίξεις και η πρόοδος στην θεραπευτική αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη δεν έχει σταματήσει, δίνοντας με τον τρόπο αυτό στους ασθενείς την ευκαιρία να κερδίζουν όλο και περισσότερο την ζωή τους πίσω.
Ξεκινήσαμε λοιπόν από 1922 με την πρώτη ένεση ινσουλίνης, και φτάσαμε το 2013 μέχρι την παραγωγή τεχνητών οργάνων για να καλυφθούν επαρκώς οι ανάγκες των ασθενών.
Μένει κάτι να γίνει;
Μένει.
Οι επιστήμονες που ανακάλυψαν την ισουλίνη το 1922, πούλησαν την πατέντα της για 1$ ώστε να μπορούν όλοι όσοι έχουν ανάγκη να αγοράσουν την θεραπεία τους. Έναν αιώνα μετά όμως, περίπου 1 στους 2 ανθρώπους που χρειάζονται ινσουλίνη δεν έχουν πρόσβαση σε αυτή είτε γιατί είναι πολύ ακριβή, είτε γιατί δεν είναι διαθέσιμη, βάζοντας σε άμεσο κίνδυνο την ζωή τους. Να μην ξεχνάμε ότι άτομα με σακγχαρώδη διαβήτη τύπου Ι, μπορούν να χάσουν την ζωή τους μέσα σε μερικές ημέρες χωρίς την απαραίτη ινσουλίνη.
Ο γύρος του «κόσμου της ινσουλίνης» σε (λιγότερο από) 80 γραμμές
Ας κάνουμε ένα γρήγορο ταξίδι «στον κόσμο της ινσουλίνης» για να καταλάβουμε καλύτερα τις διαφορετικές εκφάνσεις του προβλήματος αυτού.
- Η.Π.Α.: Πληθώρα μελετών έχουν δείξει πως στις Η.Π.Α. η χρήση ινσουλίνης είναι μικρότερη από την αναμενόμενη. Αυτό οφείλεται από τη μια στο υψηλό κόστος της ίδιας και των συνοδευόμενων υλικών, και από την άλλη όμως, έχει παρατηρηθεί μια συχνή πρακτική όπου οι ασθενείς λαμβάνουν χαμηλότερες δόσεις σε μια προσπάθεια να τους κρατήσει περισσότερο. Υπολογίζεται πως 1 στους 4 ασθενείς υιοθετούν τέτοιες πρακτικές. Αντίστοιχα, όσοι έχουν την τύχη να μένουν κοντά στα σύνορα με τον Καναδά, επιλέγουν να κάνουν το ταξίδι μέχρι εκεί όπου οι τιμές της ινσουλίνης είναι στο 1/10.
- Υποσαχάρια Αφρική: Μόνο 2 από τις 13 χώρες της Αφρικής βρίσκονται πάνω από το 80% των στόχων που έχει θέσει ο ΠΟΥ αναφορικά με την διαθεσιμότητα σε ποσότητα ινσουλίνης για να καλύψουν τις ανάγκες του πληθυσμού. Σε αγροτικές, αλλά και αστικές περιοχές της Μοζαμβίκης, παιδιά που διαγιγνώσκονται με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 έχουν εκτιμώμενη διάρκεια ζωής 1 και 4 έτη αντίστοιχα. Για τον λόγο αυτό, η πρακτική χορήγησης δόσεων χαμηλότερων από αυτές που προβλέπονται είναι αρκετά συχνή και σε αυτές τις περιοχές.
- Ινδία. Στην Ινδία δεν παρατηρείται τόσο έντονα πρόβλημα διαθεσιμότητας, αλλά πρόσβασης σε αυτής λόγω έντονου οικονομικού χάσματος. Από τη μια, ασθενείς στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα έχουν το προνόμιο να καλύπτεται από το κράτος το κόστος της θεραπείας τους. Από την άλλη, ασθενείς στα υψηλότερα οικονομικά στρώματα έχουν την οικονομική άνεση να αγοράζουν μόνοι τους όσο χρειάζονται. Όμως, το 70-80% του πληθυσμού της Ινδίας βρίσκεται στο ενδιάμεσο στρώμα, το οποίο καλείται να καλύψει το κόστος της ινσουλίνης «από την τσέπη» του, ένα κόστος αρκετά δυσβάσταχτο για σημαντικό ποσοστό αυτών.
- Ωκεανία. Στην Αυστραλία, άτομα με σακχαρώση διαβήτη τύπου 1 έχουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους πρόσβαση στην τελευταία τεχνολογία που θα τους επιτρέψει βέλτιστη διαχείριση της ασθένειας τους, συσκεύες, καινοτόμες πρακτικές, χειρουργικές επεμβάσεις, τηλεϊατρική και οτιδήποτε μπορεί κανείς να φανταστεί. Όμως, το ίδιο άτομο εάν βρίσκεται οπουδήποτε αλλού στην Ωκεανία είναι πιθανό να οδηγηθεί σε προώρο θάνατο λόγω λάθος διάγνωσης της διαβητικής κετοξέωσης.
- Ευρώπη. Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα στην Ευρώπη είναι στενά ρυθμιζόμενα από τους αρμόδιους νομικούς φορείς και συνολικά υπάρχει μια δίκαιη πρόσβαση σε φάρμακα και υπηρεσίες υγείας. Παρόλα αυτά, παρατηρούνται έντονες διαφορές από χώρα σε χώρα καθώς οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν δίνουν πάντα άδεια κυκλοφορίας ενός φαρμάκου σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, ενώ στη πορεία το κάθε κράτος επιλέγει ποια φάρμακα και σε τι ποσοστό θα καλύπτει μέσω ασφαλιστικών ταμείων και τέλος εξαρτάται και από το φαρμακείο στο οποίο απευθύνεται ο ασθενής το αν θα έχει διαθέσιμο και αν θα μπορεί να φέρει το απαραίτητο σκεύασμα για τον ασθενή. Υπάρχει επίσης έντονη διαφοροποίηση στο πόσο γρήγορα υιοθετούνται καινοτόμες πρακτικές από το υγειονομικό σύστημα κάθε χώρας καθώς και το ποιοι είναι υπεύθυνοι για την συνταγογράφηση των φαρμάκων, παράγοντες που επίσης επηρεάζουν σημαντικά το μονοπάτι του ασθενούς προς τη θεραπεία. Συνεπώς το που θα βρεθείς στην Ευρώπη είναι λίγο «τζακποτ» για το πόσο εύκολα και με τι κόστος θα μπορείς να έχεις πρόσβαση σε φάρμακα, όπως η ινσουλίνη, και υπηρεσίες υγείας, όπως εμφύτευση συστημάτων συνεχούς μέτρησης γλυκόζης.
Αυτό ήταν ένα σύντομο ταξίδι στον «κόσμο της ινσουλίνης». Και ήρθε η ώρα να απαντήσω στο ερώτημα που έθεσα νωρίτερα -του τι μένει ακόμα να γίνει μετά από έναν αιώνα συνεχών εξελίξεων.
Μένει να εξασφαλίσουμε πως και οι 537 εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως έχουν μια δίκαιη και ισότιμη πρόσβαση στα φάρμακα που είναι απαραίτητα για τη ζωή τους.
Μένει, λοιπόν, να σταματήσει να θεωρείται πολυτέλεια η πρόσβαση στην ινσουλίνη. Ακριβώς όπως ήταν το όραμα των Banting και McLeod όταν την ανακάλυψαν 101 χρόνια πριν.
Πηγή:
https://www.msfaccess.org/diabetes
